امروز: جمعه, 19 اردیبهشت , 1404
به گزارش صنعت مالی ، رکود یکی از مشخصه‌های اصلی بازار آهن در سال‌های اخیر بوده است که مستقیماً با میزان تقاضا در بازار مرتبط می‌شود. البته کاهش تقاضا در اقتصاد تورمی همواره باعث ارزان‌تر شدن قیمت آهن آلات در بازار نمی‌شود. همان‌گونه که قیمت آهن آلات اردیبهشت با توجه به کاهش تقاضا اما روند کاهشی محسوسی نداشته است. البته در سال 1404 کاهش میزان تقاضا در بازار آهن بیشتر از گذشته بوده و این به فریز شدن حجم تقاضا تا مشخص شدن نتایج مذاکرات ایران و آمریکا مرتبط می‌شود. در ادامه به بررسی ارتباط ثبات قیمت آهن و بازار تورمی خرید آهن آلات می‌پردازیم.
شروع روند مذاکرات در سال 1404 باعث خبرمحور شدن نوسانات دلار در اقتصاد ایران شده و به همین دلیل، شناسایی روند کلی بازار آهن در 1404 به امری بسیار پیچیده و مبهم تبدیل شده است. به‌گونه‌ای که شاهد چندین پارامتر متضاد هستیم که هم‌زمان بر بازار و قیمت آهن تأثیرگذارند. از یک طرف اخبار مثبت مذاکرات ایران و آمریکا، از طرفی افزایش حضور نظامی آمریکا در منطقه، از طرفی کاهش تقاضا در بخش خرید آهن و از سوی دیگر محدودیت‌های انرژی برای فولادی‌ها و کاهش تولید ازجمله برخی از پارامترهای متضاد در بازار آهن به شمار می‌روند. این تناقض‌های ظاهری، حاصل آشفتگی و ابهام در عوامل اقتصادی، سیاسی و بالا بودن ریسک‌های سرمایه‌گذاری در بازار است.
تقاضا برای خرید آهن آلات در سال 1404 شاهد کاهش قابل توجه ای بوده که از دلایل اصلی آن می‌توان به رکود در بخش مسکن و انتظار خریداران برای مشخص شدن نتیجه مذاکرات اشاره کرد. همان‌طور که می‌دانید در بازار کاهش تقاضا به معنای ارزان شدن قیمت‌ها است اما این رکود هنوز نتوانسته باعث اصلاح قیمت‌های عمیقی در بازار آهن شود. از دلایل مقاومت بازار آهن نسبت به اصلاح قیمت‌ها می‌توان به وجود انتظارات تورمی و چشم‌انداز کاهش عرضه به دلیل محدودیت‌های آب و برق فولادی‌ها در تابستان اشاره کرد. از این رو کاهش تقاضا به همراه کاهش نرخ ارز باعث کاهش تدریجی و تثبیت قیمت آهن آلات در اوایل 1404 شده است. در ادامه دلایل اصلی عدم تأثیر کاهش تقاضا بر قیمت آهن 1404 را به‌صورت خلاصه عنوان می‌کنیم:
قضای سیاسی و اقتصادی ایران در نیمه اول ۱۴۰۴ به شدت تحت تأثیر مذاکرات هسته‌ای و تعاملات بین‌المللی ایران به‌ویژه با آمریکا، قرار دارد؛ اما این مذاکرات چگونه بر بازار آهن و میزان تقاضا تأثیر می‌گذارد؟ در ادامه برخی موارد را بررسی می‌کنیم:
هرچند دلیل اصلی نبود تقاضا در بازار آهن 1404 انتظار برای مشخص شدن نتایج مذاکرات است اما این تنها دلیل رکود سنگین بازار آهن نیست. در ادامه به بررسی دلایل رکود و کاهش تقاضا برای خرید آهن آلات می‌پردازیم:
دولت به دلیل کسری بودجه مجبور به کاهش بودجه عمرانی شده است. البته بگذریم از بخش‌هایی که چندین برابر بخش عمرانی بودجه دریافت کرده ولی هرگز نمی‌توان سمت آن‌ها رفت. کسری بودجه عمرانی باعث توقف کامل انبوه‌سازی مسکن و دیگر پروژه‌های دولتی شده است. این توقف ساخت‌وساز دولتی بخش اعظمی از دلیل کاهش تقاضا در بخش خرید آهن به‌ویژه تیرآهن، میلگرد و قیمت قوطی و پروفیل به شمار می‌رود.
سیاست‌های انقباضی دولت در سال‌های اخیر برای کنترل تورم که احتمالاً بی‌نتیجه هم بوده است باعث کاه قدرت خرید و نبود نقدینگی در بازار شده است. کاهش قدرت خرید مردم از دلایل اصلی کاهش قدرت نقدشوندگی در بازار مسکن و زمان طولانی خواب سرمایه است. در کنار آن می‌توان به افزایش ریسک‌های سرمایه‌گذاری، نرخ سود بالای تسهیلات بانکی و همچنین سوددهی بیشتر در بازارهای موازی مانند طلا و دلار اشاره کرد که باعث شده سرمایه از بخش مسکن خارج شود و ساخت‌وساز خصوصی یک دوره چندین ساله رکود را سپری کند.
یکی از دلایل رشد قیمت دلار بازار آزاد در اواخر 1403 به تصمیم نزدیک کردن قیمت دلار نیمایی و بازار آزاد مربوط می‌شود. هرچند در سال ۱۴۰۴ تولیدکنندگان می‌توانند دلار خود را با نرخ توافقی وارد کنند اما هزینه‌های بالای تولید، فرسودگی تجهیزات، عدم مدیریت صحیح منابع، محدودیت‌های منابع آبی، قطع برق و گاز باعث به‌صرفه نبودن در بخش تولید به‌ویژه تولیدکنندگان خصوصی شده است. این هزینه‌های بالا باعث مقاومت تولیدکننده در مقابل کاهش قیمت آهن آلات حتی با وجود ارزان شدن 25 هزار تومانی دلار شده است.
در سال‌های نه چندان دور رونق بازار آهن بخشی از سرمایه به این بازار به‌عنوان یک بازار سرمایه‌گذاری مطلوب نگاه می‌کرد. در ادامه اما با افزایش ریسک‌های سرمایه‌گذاری و رکود در بخش تقاضا باعث شد تا بخش اعظم این سرمایه از بازار آهن خارج شود. نبود نقدینگی در بازار آهن یکی از دلایل اصلی رکود در این بازار است. همچنین کاهش قدرت خرید ناشی از تورم نیز باعث شده حتی در صورت نیاز واقعی به خرید آهن‌آلات، تصمیم خرید به تعویق افتاده یا به حداقل کاهش یابد.
در شرایطی که بازار دچار رکود و جهش‌های تورمی قیمت است بسیاری از واسطه گران و یا حتی تولیدکنندگان به دنبال افزایش کاذب تقاضا در مقاطعی خاص مانند دوران التهابی جهش دلار و کاهش ناگهانی تقاضا پس از افت قیمت‌ها هستند. در چنین اقتصاد تورمی انبارداران ترجیح می‌دهند موجودی خود را نگه دارند تا در قیمت بالاتری بفروشند. این تفکر باعث حفظ قیمت حتی در زمان رکود می‌شود. این افزایش یا کاهش دستوری تقاضا باعث شده تا تحلیل قیمت آهن آلات در مقاطعی غیرممکن شود.
حتی با مثبت بودن نتیجه مذاکرات باید برخی از اصلاحات در بازار آهن و اقتصاد ایران به وجود آید که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پیش‌بینی پذیر بودن بازار باعث افزایش امنیت و ورود سرمایه به بازارها به‌ویژه بازار آهن شده و بر این بلاتکلیفی تصمیم‌گیری خط بطلان می‌کشد.
حمایت از مصرف‌کنندگان و انبوه‌سازان خصوصی می‌تواند یک راهکار مناسب باشد البته اگر توان مالی آن در دولت تأمین شود. بازگرداندن تقاضای واقعی به بازار آهن بدون حمایت عملی از صنایع به‌ویژه ساخت‌وساز امکان‌پذیر نیست.
سخن پایانی
کاهش سرمایه‌گذاری چندین ساله در بخش مسکن در کنار بلاتکلیفی سیاسی و اقتصادی در همه حوزه‌ها باعث شده تا رکود به شاخصه اصلی بازار آهن در سال 1404 تبدیل شود. در کنار خروج سرمایه از بازار آهن می‌توان به انتظار گسترده فعالان بازار برای مشخص شدن نتیجه مذاکرات ایران و آمریکا به‌عنوان یک عامل اصلی در کاهش تقاضای خرید آهن 1404 نگاه کرد. این انتظار، در کنار سایر عوامل اقتصادی، باعث شکل‌گیری وضعیت «فریز» در بخش خرید و تقاضا شده است؛ جایی که خریداران آهن ترجیح می‌دهند صبر کنند تا ببینند نرخ دلار و فضای اقتصادی کشور به چه سمتی می‌رود؛ بنابراین تا پایان مذاکرات خریداران نمی‌خرند، تولیدکنندگان نمی‌فروشند و قیمت‌ها با مقاومت بالا حفظ می‌شوند.
جدیدترین اخبار و اطلاعات صنعت مالی کشور
شماره مجوز وزارت ارشاد 95939
افتخار داریم تا به عنوان اولین مجموعه تحلیلی در خدمت فعالان آینده‌نگر صنعت مالی باشیم و از همین رو از فعالان حوزه بانک، بیمه و بازار سرمایه و همچنین صنعت طلا دعوت می شود تا با ارائه سوژه های خبری به‌روز با مدیران رسانه همکاری مستقیم داشته باشند.
طراحی و توسعه: تیم فنی صنعت مالی
تمامی حقوق برای صنعت مالی محفوظ می‌باشد.
