با آغاز فصل برداشت برنج در ایران و ورود محصول تازه به بازار، هرچند قیمتها کاهش پیدا کرده، اما رکود معاملات، نبود آمار شفاف و تلاش بعضی واردکنندگان برای دریافت ارز ترجیحی، نشان میدهد بازار هم اکنون زیر سایه بیثباتی و منافع گروهی خاص اداره میشود.
به گزارش صنعت مالی ،با آغاز فصل برداشت برنج در کشور، تغییراتی در قیمت این محصول در بازار مشاهده میشود.
در حالی که برنج تازه با نرخهایی پایینتر نسبت به نمونههای انبارشده در حال عرضه است، اما همچنان خرید و فروش آن در رکود بهسر میبرد.
از سوی دیگر، همزمان با لغو محدودیت واردات در فصل برداشت و تلاش بعضی واردکنندگان برای دریافت ارز ترجیحی، بازار با چالشهایی چون اختلاف نظر درباره میزان تولید، سرانه مصرف و نبود آمار شفاف روبهرو است. این مسائل بر سیاستگذاری در این حوزه تأثیر میگذارد و تعیینکننده مسیر آینده واردات و قیمت برنج است.
حسن تقیزاده، رئیس اتحادیه برنجفروشان بابل، درباره وضعیت فعلی بازار برنج با توجه به آغاز فصل برداشت برنج توضیح داد: با آغاز فصل برداشت، برنج تازه با قیمت کمتری وارد بازار شده است.
برنجهای باقیمانده از سال گذشته هم در محدوده ۳۰۰ هزار تا ۳۳۰ هزار تومان عرضه میشوند و در بعضی فروشگاهها حتی تا ۳۸۰ هزار تومان نیز قیمت دارند.
تقیزاده درباره وضعیت واردات برنج عنوان کرد: در شرایط فعلی، برنج خارجی بهوفور در ایران یافت میشود و دولت هم شرط ممنوعیت واردات در فصل برداشت برنج ایرانی را لغو کرده است.
نکتهای که در بحث واردات برنج خارجی اهمیت دارد، بحث ارز ترجیحی است. چراکه واردکنندگان در تلاشاند تا ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی برای واردات برنج از دولت دریافت کنند و حتی طبق اخبار غیررسمی، قرار است که امکان ثبت سفارش برنج خارجی با ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی تا ۱۳ مرداد ۱۴۰۴ فراهم شود.
رئیس اتحادیه برنجفروشان بابل با اشاره بحث افزایش نرخ برنجهای وارداتی تصریح کرد: برنجهای وارداتی که با ارز ترجیحی وارد میشوند، با همان قیمتهای تمامشده به فروش نمیرسند، بلکه با نرخ ارز آزاد در بازار عرضه میشوند که در چنین شرایطی، قیمت برنج به ۸۰ هزار تومان بهازای هر کیلوگرم میرسد.
او اضافه کرد: در این شرایط، سود اصلی به شرکتهایی میرسد که واردکننده این برنجها هستند. این شرکتها در ابتدای فصل برداشت سال گذشته برنجها را خریداری و سپس آنها را به صورت قطرهچکانی وارد بازار کردند. این شرکتها برنجها را در انبارهای خود دپو کردند و هنوز هم برنجهای دپو شده در انبار این شرکتها وجود دارند.
تقیزاده درباره میزان برنج تولیدشده در سال جاری پیشبینی کرد: طبق آمار و نظرسنجیهای انجام شده توسط اتحادیه، وزارت کشاورزی و… پیشبینی میشود که میزان تولید در سال جاری به دو میلیون و ۴۰۰ هزار تن برسد.
وزارت جهاد در آمارهای خود، به رقم دو میلیون و ۷۰۰ هزار تن اشاره کرد و واردکنندگان هم بر این باورند که میزان تولید برنج بیش از دو میلیون تن نیست. واردکنندگان با اعلام این آمار قصد دارند تا ارز ترجیحی برای واردات برنج از دولت دریافت کنند.
این فعال صنفی با اشاره به بحث سرانه مصرف برنج در ایران عنوان کرد: در بحث سرانه مصرف برنج در ایران هم اختلافنظرهایی وجود دارد.
سرانه مصرف در ایران برای هر نفر در محدوده ۳۰ کیلوگرم قرار دارد. شاید در ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته این میزان به ۴۰ کیلوگرم هم میرسید، اما اکنون سرانه مصرف کاهش قابل توجهی پیدا کرده است.
واردکنندگان با بالا بردن سرانه مصرف و پایین نشان دادن میزان تولید، در تلاش هستند تا ارز بیشتری دریافت کنند و واردات بیشتری انجام دهند.
او با انتقاد از نبود آمار موثق اضافه کرد: مشکل اصلی آن است که آمار دقیقی در این باره وجود ندارد. هرچند، آمار مربوط به سرانه مصرف برنج صحیح است، اما به آن مهر تایید زده نمیشود.
براساس این گزارش، در شرایطی که بازار برنج با ورود محصول تازه و افزایش عرضه روبهرو شده، اما نبود شفافیت در آمارهای تولید و مصرف، زمینه را برای سودجویی بعضی واردکنندگان فراهم کرده است.
سیاستهای ناپایدار دولت در زمینه واردات و تخصیص ارز، نهتنها به تنظیم بازار کمکی نکرده، بلکه باعث بیاعتمادی بیشتر مصرفکنندگان و کشاورزان شده است.
تا زمانی که اطلاعات رسمی، دقیق و قابلاتکا درباره تولید داخلی، ذخایر موجود و الگوی مصرف ارائه نشود، امکان مدیریت منصفانه و کارآمد این بازار فراهم نمیشود. بازار برنج همچنان درگیر منافع گروهی محدود است. گروهی که با انبار، واردات و بازی با آمار، کنترل نبض قیمت را در دست گرفتهاند.