یکی از ریشه‌ای‌ترین مشکلات اکوسیستم فناوری ایران را «عدم دسترسی به داده‌های واقعی» است
مسلم حبیبی، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف، در نشستی تخصصی در همایش تراکنش ایران، با انتقاد از «جنگ درون‌سازمانی بر سر داده‌ها» و عدم دسترسی پژوهشگران و استارتاپ‌ها به داده‌های داخلی، اعلام کرد که بزرگترین مانع شخصی‌سازی واقعی خدمات در ایران، نبود یک سازوکار مشخص برای اشتراک‌گذاری داده است. او به عنوان راهکار کلیدی، ایجاد «آزمایشگاه‌های داده» را پیشنهاد داد تا با رعایت کامل محرمانگی، پل ارتباطی میان صنعت و دانشگاه برای حل مسائل واقعی کسب‌وکار برقرار شود.
به گزارش صنعت مالی، مسلم حبیبی، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف و فعال در ناحیه نوآوری شریف، در نشست تخصصی «کلان‌داده‌ها، شخصی‌سازی خدمات مالی و نگهداشت مشتری» که در حاشیه یازدهمین همایش تراکنش ایران برگزار شد یکی از ریشه‌ای‌ترین مشکلات اکوسیستم فناوری ایران را “عدم دسترسی به داده‌های واقعی” عنوان کرد و راهکار برون‌رفت از این چالش را تشریح نمود. وی با اشاره به اینکه نگهداشت مشتری از طریق شخصی‌سازی خدمات بسیار مهم‌تر از جذب مشتری جدید است، تاکید کرد که بانک‌ها و شرکت‌های ایرانی علی‌رغم داشتن داده‌های ارزشمند، هنوز نتوانسته‌اند تجربه‌ای مشابه آمازون برای مشتریان خود خلق کنند.
“داده داریم، اما دسترسی نداریم!”
دکتر حبیبی با اشاره به تجربیات شخصی خود گفت: «چرا وقتی من وارد اپلیکیشن یک بانک ایرانی می‌شوم، تجربه‌ام به سادگی و هوشمندی آمازون نیست که پس از پنج دقیقه، به شکلی ترسناک نیازهای مرا تشخیص می‌دهد؟ بانک‌ها داده‌های بسیار باارزشی از تعاملات ما دارند، اما این داده‌ها در دسترس نیستند.»
او با انتقاد از وضعیت موجود افزود: «در حال حاضر، دسترسی به داده برای انجام پژوهش‌های کاربردی، به جای یک فرآیند مشخص، وابسته به ارتباطات شخصی است. من بهترین کارهای پژوهشی‌ام را توانستم انجام دهم چون برای دسترسی به دیتا ‘لینک’ و ‘رفیق’ داشتم! این وضعیت باعث شده پژوهشگران ما برای تحلیل، به سراغ دیتاست‌های بین‌المللی بروند، در حالی که گنجینه‌ای از داده‌های بومی بدون استفاده باقی مانده است.»
راهکار کلیدی: «آزمایشگاه داده» برای اتصال صنعت و دانشگاه
عضو هیأت علمی دانشگاه شریف به عنوان راهکار اصلی برای حل این معضل، مدل «آزمایشگاه داده» را پیشنهاد کرد. وی توضیح داد: «ما به فضایی نیاز داریم که در آن، داده‌های سازمان‌ها به صورت امن، کنترل‌شده و با رعایت کامل پروتکل‌های محرمانگی و پدافندی، در اختیار پژوهشگران، فین‌تک‌ها و استارتاپ‌ها قرار گیرد. این آزمایشگاه‌ها می‌توانند درون خود سازمان‌ها شکل بگیرند و به افراد و شرکت‌های تأیید صلاحیت‌شده اجازه دهند روی داده‌های واقعی کار کرده و مدل‌های کاربردی توسعه دهند.»
وی به اقداماتی مشابه در سازمان بیمه سلامت اشاره کرد و این مدل را راهی برای پایان دادن به “جنگ تحمیلی دسترسی به دیتا” در کشور دانست.
هشدار نسبت به اعتماد عمومی و حریم خصوصی
حبیبی در کنار ارائه راهکار، نسبت به چالش‌های اخلاقی و حفظ حریم خصوصی نیز هشدار داد. او با ذکر مثال معروفی از یک سوپرمارکت در انگلستان که بارداری مشتریان را حتی زودتر از خودشان پیش‌بینی کرده بود، گفت: «در جامعه ما که بی‌اعتمادی به نهادها وجود دارد، باید با احتیاط بسیار در این مسیر گام برداشت. نگاه ما باید سیستماتیک باشد و در کنار تلاش برای درآمدزایی، به بایاس‌های الگوریتمی و حفظ حریم خصوصی توجه ویژه‌ای کنیم.»
این سخنرانی، که با استقبال حاضرین مواجه شد، به عنوان یک نقشه راه عملی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های علمی کشور در جهت حل مشکلات واقعی صنعت و حرکت به سوی شخصی‌سازی هوشمندانه خدمات مالی تلقی گردید.