قلب تپنده بازار سرمایه، ضربان‌گیر جدید می‌خواهد

به گزارش صنعت مالی، کدال سامانه‌ای است که شرکت‌های بورسی ( شرکت‌هایی که سهامشان در بورس مورد معامله قرا می‌گیرد) باید  اطلاعاتی از جمله گزارش های مالی، اخباری مربوط به عملکرد شرکت و… راا در این سامانه منتشر کنند.

هدفی که از راه اندازی این سامانه مورد نظر بود این است که افراد بتوانند به راحتی به اطلاعات درست و رسمی از سوی سامانه ای دست پیدا کنند تا بتوانند سهام شرکتی را براساس اطلاعاتش خریداری کنند.

در واقع کدال یک مرکز اطلاعات رسمی برای بازار سرمایه به شمار می آید.

تاریخچه پیدایش کدال

تا قبل از سال 1386 شرکت‌هایی که در بورس فعالیت داشتند گزارش و اطلاعیه‌های مربوط خود را هر کدام به روش‌های گوناگون و نامنظم منتشر می‌کردند، اما در همان زمان  شرکت‌هایی بودند که اصلا اطلاعیه سهام شرکت هایشان را در اختیار عموم قرار نمی‌دادند.

در آن زمان، روشی که شرکتها معمولا از آن برای انتشار اطلاعات خود استفاده می‌کردند ، روزنامه یا ارسال نامه و… بود که باعث کاهش اعتماد عمومی به بازار سرمایه و همچنین بی‌نظمی می‌شد.

به همین دلیل سازمان بورس و اواراق بهادار ایران تصمیم گرفت، سیستمی طراحی کند تا همه شرکت‌های بورسی به طور منظم و دقیق در یک جا اطلاعات خود را منتشر کنند.

با این هدف در سال 1386 با همکاری سازمان بورس و شرکت مدیریت فناوری بورس تهران سامانه‌ای طراحی شد با نام کدال ( مخفف: Comprehensive Database of All Listed Companies ) به معنای ( پایگاه جامع اطلاع رسانی شرکت های ثبت شده در بورس).

عملکرد این سامانه در سال‌های بعد از 1386 به مرور زمان گسترش پیدا کرد و امکانات جدیدی به آن اضافه شد.  همچنین انتشار گزارشات شرکت ها به طور دقیق و قانونمند از سوی کدال انجام شد.

کدال در کشورهای همسایه

برای سامانه کدال (سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران) در بورس ایران، نمونه‌های مشابهی در بورس‌های کشورهای همسایه و جهان وجود دارد که همان اهداف شفافیت‌سازی و اطلاع‌رسانی یکپارچه را دنبال می‌کنند. به عنوان مثال در ترکیه KAP (Kamuyu Aydınlatma Platformu)
یا همان پلتفرم افشای اطلاعات عمومی می توان نامبرد که سازمان بورس ترکیه (CMB) مسئول نظارت بر آن است.

در این سامانه کلیه شرکت‌های پذیرفته شده موظف به انتشار اطلاعات مالی و رویدادهای مهم هستند و  اطلاعات به زبان ترکی و انگلیسی در دسترس عموم  سرمایه گذاران به شکل رایگان وجود دارد .
نمونه مشابه دیگر در کشورهای همسایه درگاه الکترونیکی بورس دبی در  امارات متحده عربی است که به انگلیسی Dubai Financial Market (DFM) ePortalنام دارد .

این سامانه یکپارچه اطلاع‌رسانی، در اختیار عموم شرکت‌های پذیرفته شده در بورس دبی قرار داشته و  انتشار صورت‌های مالی، گزارش‌های مدیریت، اطلاعیه‌های سود سهام‌از جمله فعالیت‌های آن است. در عین حال  قابلیت جستجوی پیشرفته در اطلاعیه‌ها نیز دراختیار کاربراین این سامانه قرار دارد.

در عربستان سعودی  نیز Saudi Exchange Tadawul یا سامانه انتشار و افشای اطلاعات مسئولیت انتشار اطلاعات شرکت ها را به دو زبان عربی و انگلیسی  عهده دار است و در عین حال  قابلیت دریافت پیام‌های هشدار برای اطلاعیه‌های فوری به سرمایه گذاران را نیز دارد.

در کشور قطر  نیز Qatar Stock Exchange (QSE)، سامانه افشای اطلاعات است که  شرکت‌های پذیرفته شده در بورس قطر موظف به انتشار سریع اطلاعات بااهمیت در این سامانه هستند .  نظارت مستمر توسط بورس قطر بر کیفیت و زمان‌بندی انتشار اطلاعات و  دسترسی آنلاین برای سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی از خصوصیات این سامانه است .

Boursa Kuwait پلتفرم افشای اطلاعات کویت نیز شرایط مشابه پلتفرمهای یاد شده دارد و  به انتشار به موقع اطلاعات مالی و غیرمالی
به  زبان عربی و انگلیسی  الزامی است.

و در نهایت در کشور عمان Muscat Stock Exchange (MSX) سامانه انتشار اطلاعات بورسی است که متمرکز برای افشای اطلاعات

شرکت‌های پذیرفته شده در این بورس بود و  نظارت سازمان بورس عمان بر compliance شرکتها را تسهیل می کند.

در نهایت باید گفت همه این سامانه ها از  ویژگی‌های مشترکی چون الزام قانونی برای انتشار اطلاعات، *دسترسی آزاد و رایگان برای عموم، نظارت مستمر مرجع بورس، سیستم هشدار و اطلاع‌رسانی به سرمایه‌گذاران و… برخودارند که  نقشی حیاتی در شفافیت بازار سرمایه و حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند.

کاربرد های کدال

نگاهی به فعالیت‌های  کدال نشان می‌دهد که این سامان می‌تواند موجب افزایش شفافیت بیشتر بازار بورس شده و نظارت را بر سرمایه گذاری ها افزایش دهد .

در این سامانه:

1. انتشار گزارش های مالی( شرکت ها موظف‌اند که گزارش‌های دورهای خود ( سه ماهه، شش ماهه، سالانه و…) را در سامانه کدال منتشر کنند.)
2. اعلان رویداد مهم: هر تصمیم مهمی از نوع تغییر مدیر عامل، افزایش سرمایه، قرارداد جدید یا توقف تولید ، همه باید در سامانه اطلاع داده شود . همه شرکتها وظیفه دارند هر رویدادی را به اطلاع همه ی سهامداران برساند.
3. افزایش شفافیت: وقتی همه اطلاعات د ردسترس عموم قرار بگیرد، سرمایه گذاران می‌توانند درست تصمیم گیری کنند.
4. ابزار نظارتی: سازمان بورس از طریق این سامانه نظارت دارد که آیا شرکت ها به موقع و درست اطلاعات خود را منتشر کرده اند یا خیر؟

مزایا و معایت کدال

با وجود این سامانه  همه  اطلاعات رسمیجمع آوری شده و قابل مشاهده برای همگان است و این امر نظم در اطلاع رسانی شرکت ها را تسهیل می کند اما این سامانه می تواند برای برخی از شرکت ها معایبی هم به دنبال داشته باشدف از جمله اینکه  تنظیم گزارشات دقیق طبق استاندارد‌های سامانه کدال برای بسیاری از شرکت‌ها زمان بر و هزینه افزایش نیروی کار را به دنبال دارد . همچنین برخی بر این باورند که احتمال تاخیر در افشای اطلاعات در این سامنه نیز وجود دارد چرا که  بعضی اوقات شرکت‌ها گزارش و اطلاعات خود را با تاخیر بارگذاری کرده که این امر باعث سردرگمی سرمایه گذاران می‌شود.

در نهایت بسیاری از کارشناسان بر این باورند که عملکرد کدال در ایران از نظر ایجاد زیرساخت شفافیت، موفق بوده‌ است، اما این موفقیت، به بهای تحمیل هزینه‌های قابل توجه به شرکت‌ها تمام شده است.  بنابراین به نظر می‌رسد،  اکنون نوبت مرحله دوم بلوغ است: یعنی بهینه‌سازی، هوشمندسازی و انعطاف‌پذیری سامانه کدال.
آنها که در این زمینه دستی بر آتش دارند بر این باورند که با به کارگیری راه‌حل‌های فناورانه و اصلاح مقررات، می‌توان بار اداری  این سامانه را به شدت کاهش داد و در عین حال، بر کیفیت و اعتبار اطلاعات افزود.

از جمله راهکارهای پیشنهاد داده شده برای بهبود فعالیت این سمانه می توان به موارد چون اتوماسیون و یکپارچه‌سازی:شرکت ها برای انتقال اطلاعات به کدال،  استفاده از هوش مصنوعی برای بررسی اولیه گزارش‌های ارسالی شرکت‌ها و جلوگیری از خطاهای واضح، طبقه‌بندی  بر اساس اندازه، میزان شناوری سهام و تعداد سهامداران نام برد.

همچنین برگزاری دوره آشنایی و آموزش برای شرکت‌های تازه‌وارد به بورس و ایجاد مرکز پاسخگویی تلفنی ویژه ناشران می تواند از جمله راهکارها برای کاهش مشکلات در ارائه اطلاعات شرکت‌ها به کدال باشد.

باید در نظر داشت که فرهنگ سازی نظارتی بورس باید به سمتی حرکت کند که شرکت‌ها، کدال را نه یک تهدید، بلکه یک ابزار برای اعتمادسازی و ارتباط با سهامداران ببینند.
نرگس عظیمی