بورس در خوف و رجاء/ مسیری که انتهای آن معلوم نیست!
به گزارش صنعت مالی، بازار سرمایه ایران همواره تحت تأثیر مستقیم متغیرهای کلان اقتصادی و سیاسی بوده و هست، اما در میان این عوامل، ریسک‌های سیستماتیک – به‌ویژه تحولات مربوط به مذاکرات ایران و آمریکا – نقش کلیدی‌تری در نوسانات آن ایفا می‌کنند. به عبارت دیگر در بازار سرمایه کنونی ایران، بیش از آن‌که ارزش‌گذاری سهام بر پایه عملکرد شرکت‌ها انجام شود، این انتظارات ناشی از تحولات سیاسی و اقتصادی است که جریان نقدینگی و رفتار سرمایه‌گذاران را شکل می‌دهد.
در شرایط فعلی، بازار سرمایه با سه لایه اصلی از ابهام مواجه است:
۱( آینده مذاکرات و نحوه تعامل آمریکا و ایران،
۲( وضعیت متغیرهای اقتصادی مثل نرخ ارز، نرخ بهره و تورم،
۳(سیاست‌های داخلی از جمله کسری بودجه، ناترازی انرژی و مداخلات دولت در بازارها.
جهت‌گیری طرف آمریکایی در مذاکرات به‌عنوان مهم‌ترین بازیگر خارجی، عامل تعیین‌کننده‌ای در انتظارات فعالان بازار است. رویکرد تند یا نرم آمریکا در قبال ایران، مستقیماً بر نرخ دلار و در ادامه بر بازار سرمایه اثر می گذارد؛ تجربه گذشته نشان داده که اخبار مثبت از مذاکرات، حتی در حد شایعه، می‌تواند به کاهش دلار و رشد بازار سهام به‌ویژه در گروه‌های بانکی و خودرویی منجر شود. برعکس، هرگونه شکست یا توقف در مذاکرات، معمولاً منجر به رشد دلار و افت کوتاه‌مدت شاخص کل شده است.
در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران با یک دوگانگی روبه‌رو هستند، از یک‌سو، قیمت بسیاری از سهام از منظر بنیادی، ارزنده است و بازار مدت‌هاست در رکود به سر می‌برد، اما از سوی دیگر، سایه سنگین ابهامات سیاسی و ریسک‌های کلان باعث می‌شود جریان پول، قدرت کافی برای رشد پایدار بازار نداشته باشد. حتی پول‌های هوشمند نیز، بیش از آن‌که به تحلیل بنیادی تکیه کنند، منتظر علامت‌های سیاسی هستند.
با توجه به وضعیت فعلی، می‌توان گفت که بورس در یک وضعیت تعلیق و انتظار قرار دارد. بازار نه تمایل به ریزش سنگین دارد (چون قیمت‌ها جذاب است و بسیاری از سهم‌ها در قیمت های مناسبی هستند)، و نه توان صعود قدرتمند دارد (چون ریسک‌های سیستماتیک از جمله سرنوشت مذاکرات هنوز حل‌نشده باقی مانده‌اند). در واقع، افق کوتاه‌مدت بازار همچنان وابسته به اخبار سیاسی و تحولات برون‌زا خواهد بود، و هرگونه تحول مثبت در سطح روابط بین‌الملل، می‌تواند جرقه‌ای برای شروع یک حرکت صعودی باشد – اما به شرطی که این اخبار به اقدام عملی منجر شود، نه صرفاً وعده و اظهارنظر.
در نتیجه، می‌توان گفت که آینده بازار سرمایه در ماه‌های پیش‌رو، درگیر رفتار هیجانی، نوسانات شدید و حساسیت بالا به اخبار باقی خواهد ماند. هرگونه پیش‌بینی دقیق، وابسته به یک متغیر کلیدی است که در اختیار تحلیل‌گر اقتصادی نیست. نتیجه واقعی مذاکرات و میزان اراده طرف آمریکایی برای توافق پایدار اهمیت بالایی دارد و تا زمان کاهش ابهامات موجود رویکرد واقع‌بینانه، پرهیز از افراط در خوش‌بینی یا بدبینی و مدیریت فعال ریسک است.