خودرو در سالی که گذشت: از کاهش تولید تا واردات محدود
بازار خودرو ایران در سال 1403 با مشکلات متعددی روبه‌رو بوده است. کاهش تولید داخلی، واردات محدود، مشکلات مربوط به مونتاژ و خدمات پس از فروش، و تأخیرهای طولانی‌مدت در تحویل خودرو، از جمله مشکلاتی بودند که بازار را تحت فشار قرار دادند.
به گزارش خبرنگار صنعت مالی، بازار خودرو ایران در سال 1403 با مشکلات و چالش‌های متعددی روبه‌رو شد. از کاهش تولید داخلی خودرو گرفته تا واردات محدود و چالش‌های شدید در تامین قطعات و خدمات پس از فروش، این بازار نتوانست نیازهای مشتریان را به‌طور کامل برآورده کند. در این گزارش، به بررسی وضعیت تولید، مونتاژ، واردات، و خدمات پس از فروش در سال 1403 پرداخته خواهد شد و به چالش‌های موجود در این زمینه‌ها اشاره خواهد شد.
کاهش تولید داخلی خودرو
یکی از مسائلی که بازار خودرو ایران در سال 1403 با آن روبه‌رو شد، کاهش تولید خودرو توسط خودروسازان داخلی بود. طبق گزارش‌های منتشر شده، تولید خودرو در کشور در سال 1403، نسبت به مدت مشابه سال گذشته، کاهش یافت و شرکت‌های ایران خودرو، سایپا، بهمن موتور، آرین پارس و ایران خودرو دیزل با کاهش تولید روبه‌رو شده‌اند.
در سال ۲۰۲۴، این خودروسازان در مجموع ۱ میلیون و ۲۵۵ هزار و ۳۳۴ دستگاه خودرو تولید کرده‌اند. همچنین از دی ماه ۱۴۰۲ تا دی ماه ۱۴۰۳، ۲۷۰ هزار و ۵۹۷ دستگاه خودرو توسط خودروسازان بخش خصوصی این فهرست تولید شد.
ایران خودرو صدرنشین با کاهش ۷ درصدی تولید
براساس این گزارش، ایران خودرو با وجود کاهش ۷ درصدی در تولید، همچنان با ۵۱۸ هزار و ۸۸۵ دستگاه در صدر جدول ۱۰ خودروساز برتر ایران قرار دارد. این خودروساز همچنان توانسته است همانند سال گذشته جایگاه اول را حفظ کند و در این مدت ۵۳ هزار دستگاه بیش از سایپا تولید کرده است.
سایپا در رتبه دوم با افت ۲ درصدی
سایپا در این مدت ۴۶۵ هزار و ۸۵۲ دستگاه خودرو تولید کرده و با افت ۲ درصدی، در جایگاه دوم جدول قرار دارد. این دو خودروساز بزرگ به دلیل زیرساخت‌های قوی و پلتفرم‌های متعدد خود، فاصله قابل توجهی از سایر خودروسازان در این فهرست دارند.
مدیران خودرو، سومین تولیدکننده برتر و نخستین در بخش خصوصی
مدیران خودرو با تولید ۱۴۱ هزار و ۱۰۲ دستگاه، رشد ۳ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته و در جایگاه سومین تولیدکننده برتر کشور قرار گرفته است. این شرکت به عنوان تنها خودروسازی که غیر از ایران خودرو و سایپا توانسته است بیش از ۱۰۰ هزار دستگاه تولید کند، همچنین عنوان برترین خودروساز بخش خصوصی را به خود اختصاص داده است.
کرمان موتور در رتبه چهارم
کرمان موتور نیز همانند سال گذشته در جایگاه چهارم جدول قرار دارد. این شرکت در دوره مورد بررسی ۶۷ هزار و ۷۰۸ دستگاه خودرو تولید کرده و رشد ۴ درصدی داشته است.
بهمن موتور با کاهش تولید در جایگاه پنجم
بهمن موتور با کاهش ۳۲ درصدی تولید و تولید ۲۶ هزار و ۸۸۴ دستگاه در همان جایگاه پنجم سال گذشته قرار دارد. به نظر می‌رسد انتقال خط تولید وانت این شرکت به بهمن دیزل تأثیر زیادی بر آمار تولید بهمن موتور داشته است.
فردا موتور با رشد ۱۰۳ درصدی در رده ششم
فردا موتور با رشد ۱۰۳ درصدی، تولید خود را به ۱۵ هزار و ۱۴ دستگاه رسانده و با یک پله صعود نسبت به سال گذشته، به رتبه ششم جدول برترین تولیدکنندگان دست یافته است.
ماموت خودرو در جایگاه هفتم
ماموت خودرو نیز با رشد ۶۶ درصدی و تولید ۹۳۳۱ دستگاه خودرو، با یک پله ارتقا به رتبه هفتم جدول رسیده است.
آرین پارس با کاهش تولید به جایگاه هشتم تنزل کرد
آرین پارس موتور با کاهش ۴۲ درصدی تولید و تولید ۵۹۷۹ دستگاه، از جایگاه ششم به رده هشتم تنزل یافته است.
خودروسازان بم، تازه وارد جمع بزرگان
خودروسازان بم در این فهرست به عنوان یک تازه وارد شناخته می‌شود. این شرکت با رشد ۸۸۵ درصدی، تولید خود را به ۲۷۷۰ دستگاه رسانده و از جایگاه یازدهم سال گذشته به رده نهم صعود کرده است.
ایران خودرو دیزل، تنها تجاری ساز در جمع ۱۰ خودروساز برتر
ایران خودرو دیزل نیز به عنوان تنها خودروساز تجاری‌سازی که در جمع ۱۰ تولیدکننده برتر قرار دارد، با کاهش ۴۱ درصدی تولید، توانسته است با تولید ۱۸۰۹ دستگاه خودرو در جایگاه دهم قرار گیرد.
چالش‌های مونتاژ خودرو در ایران
اگرچه مونتاژ خودرو در ایران با وجود کاهش تولید در داخل، همچنان به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم صنعت خودرو شناخته می‌شود، اما مشکلات زیادی در این زمینه وجود دارد. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، مسائل مربوط به تامین قطعات یدکی و خدمات پس از فروش است. بسیاری از مشتریان پس از خرید خودروهای مونتاژی، با مشکلات جدی در دسترسی به قطعات یدکی مواجه شده‌اند. این مشکل به‌ویژه در مورد خودروهای خارجی که مونتاژ در ایران می‌شوند، بیشتر مشاهده می‌شود.
این شرایط موجب شده است که مشتریان خودروهای مونتاژی از کیفیت خدمات پس از فروش ناراضی باشند. در بسیاری از موارد، تامین قطعات برای خودروهایی که توسط شرکت‌های مونتاژ در ایران تولید می‌شوند، با تأخیرهای طولانی و هزینه‌های بالاتر همراه بوده است. این مسئله باعث ایجاد نارضایتی‌های فراوان میان خریداران و کاهش اعتماد به این خودروها شده است.
واردات خودرو: ترخیص 41 هزار دستگاه
یکی از دیگر مشکلات بازار خودرو در ایران، محدودیت در واردات خودروهای خارجی بود. بر اساس گزارش‌ها، در 10 ماه نخست سال 1403، تعداد 41,297 دستگاه خودرو از گمرکات کشور ترخیص شد. این تعداد نسبت به سال گذشته، رشدی 708 درصدی را نشان می‌دهد که از نظر آماری قابل توجه است. با این حال، این میزان واردات با توجه به حجم بالای تقاضا و نیاز بازار، هنوز نتوانسته است به‌طور کامل پاسخگوی نیاز مصرف‌کنندگان باشد.
علت اصلی این مسئله به قوانین واردات خودرو و محدودیت‌های مرتبط با آن باز می‌گردد. این قوانین تا حد زیادی از واردات خودروهای دست دوم جلوگیری کرده و تنها خودروهای جدید با کد رهگیری معتبر وارد بازار می‌شوند. علاوه بر این، به‌دلیل دشواری‌های واردات و فرایندهای گمرکی، بسیاری از خودروهایی که به‌طور رسمی وارد کشور می‌شوند، مدت‌ها در گمرکات باقی می‌مانند و این امر به افزایش قیمت‌ها و کاهش تنوع در بازار منجر می‌شود.
چالش‌های تحویل خودرو: وعده‌های طولانی مدت
یکی از دیگر مشکلات بازار خودرو در ایران در سال 1403، مشکلات مربوط به تحویل خودروها پس از خرید است. اگرچه شرکت‌های خودروساز وعده داده‌اند که خودروهای خریداری‌شده را در مدت زمان 45 تا 90 روز به مشتریان تحویل دهند، اما در عمل این زمان‌ها اغلب طولانی‌تر شده و بعضاً تا یک سال نیز به‌طور غیررسمی به تأخیر می‌افتد. این تأخیرهای طولانی در تحویل خودرو موجب نارضایتی شدید مشتریان شده است.
عوامل مختلفی در این تأخیرها مؤثر هستند، از جمله مشکلات در تأمین قطعات، کمبود نیروی انسانی و مسائل مدیریتی در خودروسازان. در بسیاری از موارد، حتی خودروهایی که برای تحویل در موعد مقرر ثبت شده‌اند، به‌دلیل مشکلات داخلی و ناتوانی در تأمین منابع لازم برای تکمیل تولید، به تأخیر می‌افتند.
پاسخگو نبودن تولیدات به نیاز بازار
در کنار کاهش تولید داخلی و واردات محدود، یکی از اصلی‌ترین مشکلات بازار خودرو ایران، عدم توانایی تولیدات موجود در پاسخگویی به نیاز بازار است. در حالی که تقاضا برای خودروهای جدید به دلیل شرایط اقتصادی کشور و افزایش قیمت‌ها در حال رشد است، تولیدات داخلی و واردات خودروهای خارجی نتوانسته‌اند این نیازها را برطرف کنند. به‌طور مثال، بسیاری از افراد که قصد خرید خودرو داشتند، مجبور به انتظار طولانی‌مدت برای دریافت خودرو یا حتی خرید از بازارهای غیررسمی با قیمت‌های بالاتر شدند.
این موضوع باعث شده تا مصرف‌کنندگان نسبت به بازار خودرو ایران بدبین شوند و بسیاری از آن‌ها به‌دنبال راه‌های دیگری برای تأمین خودروهای مورد نظر خود باشند. واردات بیشتر خودروهای خارجی، افزایش تولید داخلی و بهبود خدمات پس از فروش می‌تواند راهکارهای موثر برای رفع این مشکلات باشد.
بازار خودرو ایران در سال 1403 با مشکلات متعددی روبه‌رو بوده است. کاهش تولید داخلی، واردات محدود، مشکلات مربوط به مونتاژ و خدمات پس از فروش، و تأخیرهای طولانی‌مدت در تحویل خودرو، از جمله مشکلاتی بودند که بازار را تحت فشار قرار دادند. با وجود رشد آمار واردات و تولید برخی خودروها، این اقدامات نتوانسته‌اند به‌طور کامل نیاز بازار را برآورده کنند. برای بهبود وضعیت بازار خودرو، نیاز به تغییرات اساسی در سیاست‌های تولید، واردات و خدمات پس از فروش وجود دارد تا صنعت خودرو ایران بتواند به رشد و توسعه پایدار دست یابد و اعتماد مصرف‌کنندگان را جلب کند.